آشنایی با اعتراض ثالث و انواع آن

گاهی اوقات اتفاق می افتد که در رسیدگی به دعوایی، حقی از شخص ثالث پایمال می شود. قانون گذار به منظور حمایت از حقوق شخص ثالث، اعتراض ثالث را به عنوان یکی از طرق فوق العاده اعتراض به آرا پیش بینی نموده است.

در توضیح این حق باید گفت اگر دعوایی بین دو نفر مطرح شود و در نهایت پس از رسیدگی در محکمه به صدور حکم قطعی منتج گردد و این حکم مخل حقوق شخص یا اشخاص ثالثی باشد که در دادرسی و صدور حکم دخیل نبوده و حضور نداشته اند، اعتراض ثالث قابلیت طرح دارد.

به عنوان مثال تصور کنید الف دعوایی به طرفیت ب به خواسته اثبات مالکیت یک قطعه زمین مسکونی با ابعاد مشخص طرح می نماید در حالی که مالکیت این قطعه زمین بنام ج بوده است. پس از رسیدگی در دادگاه و بدون اطلاع ج، در نهایت حکم به نفع الف صادر می شود و با حکم دادگاه مالکیت الف بر آن قطعه زمین احراز می گردد. پس از قطعیت حکم و اجرای آن، ج متوجه این موضوع می شود و قصد احقاق حق خودش را دارد که در این جا می تواند از اعتراض ثالث استفاده نماید.

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای اعتراض ثالث دادگاه صادرکننده حکم قطعی است که رای صادره مخل حقوق شخص ثالث بوده است. برای اعتراض ثالث در قانون مهلتی پیش بینی نشده است اما بهتر است به محض اطلاع، شخص ثالث سریعا نسبت به طرح دعوی اعتراض ثالث اقدام نماید.

باید توجه داشت کلیه اشخاصی که در فرایند دعوی دخیل بوده اند، طرف دعوی محسوب شده و ثالث نخواهند بود. به عنوان مثال وکیل طرفین، وراث طرفین دعوی، مدیر عامل شرکت، مدیر تصفیه ورشکسته و امثالهم به جهت اینکه در دعوای مطروحه دخیل بوده اند، نمی توانند از اعتراض ثالث استفاده کنند.

نوع دیگری از اعتراض ثالث نیز در عالم حقوق پیش بینی شده است که اعتراض ثالث اجرایی (اعتراض به عملیات اجرا) می باشد. در این نوع اعتراض ثالث رای صادره از دادگاه مخل حقوق شخص ثالث نیست اما هنگام اجرای حکم و در توقیف مال موضوع حکم، مال شخص ثالث توقیف می شود که در این صورت به موجب مقررات اجرای احکام مدنی، ثالث می تواند به رییس اداره ثبت محل اعتراض خود را واصل نماید.

(کانون تخصصی حقوقی خادمیاری رضوی شهرستان انار)

مهدی مظفری اناری- پژوهشگر دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران و مسئول کانون تخصصی حقوقی خادمیاری رضوی شهرستان انار