شعار یا خلیل الله ارکبی و [بالجنه] ابشری، شعاری است که سعدبن ابی وقاص ـ پدر عمر سعد ـ در جنگ مسلمانان علیه نامسلمانان به کار می برد که شعار دوران پیامبر بوده است و شگفتا در کربلا علیه خاندان پیامبر به کار برده می شود!

در واکاوی شخصیت و رفتار جنایتکاران کربلا درمی یابیم که هر چه پیشتر می روند؛ سنگدل تر، گستاخ تر و برای جنایت مستعدتر می شوند. در جبهه حسینی نیز روز به روز روح ها لطیف تر، شعله عشق افروخته تر و جان ها برای ایثار و پاکبازی آماده تر می شود.

دیدیم که عمر سعد در شیب تدریجی تحول رفتار به کجا رسید. او به امید صلح و جلوگیری از جنگ و البته رسیدن به حکومت ری و گرگان آمد، اما کم کم برای رسیدن به آرزو و رقابت با شمر و خولی آماده جنایت شد. زاویه انحراف کم کم باز می شود و انسان به جایی می رسد که اگر در آغاز انحراف می گفتند، باور نمی کرد!

شاید برخی شرکت کنندگان در سپاه دشمن از ابتدا تصویر و تصور رفتار پایان خود را نداشتند، اما بتدریج آماده شدند و به اطاعت شیطان تن سپردند. وقتی سخنرانی و ارشاد «بُریر بن خضیر» کارگر نیفتاد، امام فرمودند: استحوذ علیهم الشیطان فانساهم ذکر الله اولئک حزب الشیطان الا ان حزب الشیطان هم الخاسرون.

شیطان بر آنان چیره شد و یاد خدا را فراموششان کرد اینان حزب شیطان اند و حزب شیطان قطعا بازنده و زیانکار است.

استحوذ یعنی چیره شدن. پس جنایتکاران کربلا پیروز نبودند، شکست خوردگان شیطان بودند و یاران حسین(ع)، عزیز و پیروز که هر که با خداست پیروز است. ولله العزه و لرسوله و للمؤمنین و لکن المنافقین لایعلمون (منافقون، 8)

دنیازدگی، آزمندی و آرزومندی، دلبستگان به دنیا و شهرت و شهوت را لحظه به لحظه حریص تر و در راه رسیدن به خواسته ها، بی رحم تر و سنگدل تر می کند. همین است که سخنرانی های بریر، زهیر، انس بن کاهل اسدی و حتی اباعبدالله کارگر نمی افتد.

امام پیشتر فرموده بود که: قد انخزلت عطیاتکم من الحرام و ملئت بطونکم من الحرام فطبع الله علی قلوبکم ویلکم الا تنصتون. بخشش هایتان در حرام و شکم هایتان انباشته از حرام است و خدا بر دل هایتان مهر زده است.

نوع سخن گفتن سپاهیان ـ بویژه عمرسعد ـ در روز عاشورا خشن تر و ناامیدکننده تر از قبل است و رفتار و منش آنان نیز متفاوت تر. با این حال یاران امام تا آخرین لحظه، باب موعظه و اندرز و دعوت را مسدود نمی کنند، شاید با گفت وگو بتوانند به ضلالت کسی پایان دهند و درهای هدایت را به رویش بگشایند و دقیقا معرفت امام، پشتوانه بزرگ بازگشت حر می شود و بی معرفتی دشمنان نسبت به منزلت و جایگاه امام، عامل اساسی در پافشاری در باطل. در مقایسه عمرسعد و حر این نکته را بخوبی درمی یابیم.

یاران امام می دانستند که منزلت امام همان است که امیرمومنان علی(ع) فرمود: مکان القیم من الامر مکان النظام من الخرز یجمعه و یضمه فاذا انقطع النظام تفرق الخرز و ذهب ثم لم یجتمع بحذا فیره ابدا.

زمامدار و رهبر رشته ای است که دانه های پراکنده یک جامعه را همانند نخ گردنبندی که دانه های گردنبند را سامان و انتظام می بخشد، هماهنگی و پیوستگی می بخشد و آنگاه که این نخ گسسته شود، دانه ها پراکنده می شود و هریک به سویی می رود و پس از آن هیچ گاه سامان نمی پذیرد.

امام سجاد(ع) در ستایش عمویش ابوالفضل العباس می گوید: رحم الله عمی العباس فلقد اثر و ابلی و فدی اخاه بنفسه حتی قطعت یداه.

خداوند عمویم عباس را رحمت کند. او خود را فدای برادرش حسین کرد، مورد آزمون قرار گرفت و ایثار کرد تا هر دو دستش قطع شد.

عظمت ابوالفضل العباس در اطاعت وی از امام و مقام و منزلت یاران عاشورا نیز همین فرمان پذیری و امام شناسی و راهروی است و همین فهم، حر را حر کرد و خدایش رحمت کند و شمر را شمر کرد که لعنت خداوند بر او باد.

دکتر محمدرضا سنگری – پژوهشگر و استاد دانشگاه