مدیرکل مرکز زمین شناسی استان کرمان در گفت و گو با انارما:

به دلیل تراکم گسل ها در منطقه هجدک تعدد پس لرزه ها طبیعی است/ادعای پیش بینی زمان زلزله مبنای علمی ندارد/زمین لرزه مهرماه در یکی از شاخه های فرعی گسل انار رخ داده است

به گزارش انارما ، علی رشیدی مدیرکل مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی استان کرمان در گفت و گویی اختصاصی با انارما به سوالاتی  به شرح ذیل در خصوص زلزله های اخیر استان کرمان پاسخ داد.

چنددرصد از کشور در معرض خطر زمین لرزه قرار دارد؟

با توجه به موقعیت زمین شناسی کشور ما و قرار گرفتن در منطقه میانی کمربند کوهزایی آلپ – هیمالیا این منطقه از نظر لرزه خیزی بسیارفعال می باشد اما همه مناطق ایران به شکل یکسان لرزه خیز نیست.  بصورت کلی بیش از ۸۰درصد شهر های کشور در معرض خطر زمین لرزه قرار دارند که البته شدت زمین لرزه در این مناطق یکسان نیست.

وضعیت استان کرمان در زمینه  لرزه نگاری چگونه است؟

استان کرمان به دلیل جایگاه زمین شناختی و داشتن پوسته بسیار فعال و سامانه های گسلی متعددی که هر کدام از آنها میتواند بخشی از استان را تحت تاثیر فعالیت خود قرار دهد منطقه زلزله خیزی به حساب می آید.

همانگونه که تاریخ استان نشان داده است رویداد زمین لرزه های متوسط و بزرگ هر از چندگاهی در بخش هایی از استان کرمان اجتناب ناپذیر است ، اما نکته قابل توجه این که اگر ما به این نتیجه برسیم که راهکار آسیب ندیدن در برابر زلزله فرار کردن از آن نیست وبا بهره گیری از اطلاعات موجود در مورد گسل های لرزه زا  و برآورد خطر زمین لرزه برای یک منطقه میتوان با تمهیداتی که در بخش مقاوم سازی به کار گرفته می شود از شدت خسارات و تلفات زلزله کاست.

همانگونه که شاهد بودیم در زمین لرزه ۱/۶ ریشتری که صبح جمعه در هجدک کرمان اتفاق افتاد خوشبختانه تلفات انسانی نداشتیم و این در حالیست که اگر این زمین لرزه با همین مشخصات ۱۵سال پیش اتفاق می افتاد قطعا ده ها نفر تلفات انسانی داشتیم و دلیل اینکه زلزله های اخیر تلفات انسانی نداشت این بود که بعد از زمین لرزه های بم در سال۸۲ و زرند در سال۸۳ که این منطقه را نیز تحت تاثیر قرار داده بود در یک اقدام گسترده در این منطقه بهسازی و نوسازی مناطق مسکونی انجام شد و تمامی جمعیت منطقه در هنگام زلزله در خانه های امن قرار داشتند و در عوض منازل غیر مقاوم قدیمی که به شکل انبار و یا برای امور دامی استفاده می شد تخریب شدند و قطعا اگر این بهسازی  انجام نمی شد  با یک فاحعه رو به رو بودیم.

پس اگر اقدامات لازم را در بحث مقاوم سازی و آمادگی برای مواجهه با مخاطرات طبیعی انجام دهیم می بینیم که زلزله به عنوان یک رویداد طبیعی به هیچ وجه بلا و مصیبت نیست.

نقشه کانون سطحی زمین لرزه­ های روی داده در منطقه هجدک به همراه گسل ­های فعال.

اینکه گفته می شود  در سال های اخیر به غیر از زلزله بم زمین لرزه ای بزرگ در استان رخ نداده و بر این اساس امکان رخ داد زمین لرزه با شدت بالادر استان وجود دارد تا چه اندازه صحت دارد؟

بعد از زلزله بم حداقل ۵زلزله بالای ۶ریشتر داشتیم که زلزله های زرند۸۳ و منطقه ریگان در سال ۸۹ نمونه هایی از آنهاست.

در استان کرمان با توجه ماهیت گسل هایی که داریم پتانسیل و ظرفیت رویداد زلزله هایی بزرگ بصو رت تئوریک بر روی این گسل ها وجود دارد و از طرفی تجربه میدانی نشان می دهد که زمین لرزه های بالای ۷ریشتر وجود داشته و امکان رخ داد زمین لرزه های بزرگ در آینده نیز قطعا وجود دارد.

آیا پس لرزه های متعدد هجدک را میتوان دلیلی برای پیش بینی یک زمین لرزه بزرگ در استان کرمان دانست؟

 خیر چرا که این دو موضوع ارتباطی با هم ندارد. زمین لرزه هجدک با توجه به بزرگای حدود ۶ ریشتر جزء زمین لرزه های بزرگ به حساب می آید و به دلیل جایگاه زمین ساختی منطقه ای که این زمین لرزه در آن اتفاق افتاده و تراکمی از چندین گسل بزرگ و کوچک و همگی به لحاظ تکتونیکی فعال هستند، رخ داد پس لرزه های متعدد طبیعی به نظر می آید. از طرفی ارتباط دادن زمین لرزه های این منطقه را به عنوان یک دلیل برای رخ داد زلزله در  سایر نقاط کشور مبنای علمی ندارد.

متنی اخیرا در مورد رخ داد زلزله بسیار بزرگ در استان کرمان در آینده ای نزدیک در فضای مجازی منتشر شده است نظر شما در مورد این موضوع چیست؟

در مورد شایعه رخ داد یک زلزله بزرگ باید گفت: دقیقا عین همین مطلب در آبان۹۵ در شبکه های اجتماعی به سرعت منتشر می شد که باید توجه داشت این موضوعات به هیچ عنوان صحت ندارد.

برخی افراد ادعای پیش بینی زمان زلزله را می کنند آیا طرح این موضوع پشتوانه علمی دارد؟

در مورد پیش بینی زمین لرزه از دیرباز بشر آرزو داشته که آن را پیش بینی کند. بر اساس پیشرفت های علمی و فنی در قرن اخیر دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که اغلب زمین لرزه ها قبل از رخ داد نشانه  های مشترکی از خود بروز می دهند که  مهم ترین آنها عبارت اند از تغییر در پوسته زمین ، تغییر در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب های زیرزمینی ، تغییر مقاومت الکتریکی زمین پیرامون گسل ها ، خرد لرزه های زیاد ،ایجاد ابر های یونیزه در آن منطقه که به این شواهد و نشانه ها پیش نشانگر گفته می شود.

اما اینکه از این پیش نشانگر ها چگونه می شود استفاده کرد باید در وهله اول یک شبکه پایه و گسترده ثبت زمین لرزه ها ایحاد شود که خوشبختانه این شبکه در سطح کشور وجود دارد و با دقت قابل قبولی فعال است ولی با مطالعه موردی بر روی  این پیش نشانگر ها جواب درستی گرفته نمی شود و باید در یک بازه زمانی طولانی مثلا ۳۰سال پایش و مراقبت را در یک منطقه انجام داد و بعد  از آن در صورت وجود آشفتگی در وضعیت طبیعی مواردی که گفته شد میتوان برآورد کرد که امکان رخ د اد زلزله در آن منطقه وجود دارد.

اینکه برخی افراد ادعای پیش بینی  زمان زلزله ها را می کنند واقعیت اینست که این کار آنها مبنای علمی ندارد و این مردم هستند که باید تصمیم بگیرند به این شایعات چگونه واکنش تشان بدهند.

مراکز متعدد لرزه نگاری علیرغم مطالعات دقیق و پایش های منطقه ای در این زمینه اظهار نظر نکرده اند چرا که واقعا هنوز بشر به جایگاه پیش بینی دقیق زمین لرزه نرسیده است.

نظرتان در مورد رخ داد زلزله های اخیر در شهرستان انار چیست؟

با توجه به وجود سامانه گسلی به نام گسل انار در منطقه انار که  گسلی فعال است و در گذشته زمین لرزه های بزرگ را شاهد بوده و اکنون نیز یک گسل فعال است رویداد زمین لرزه های اخیر کاملا عادی و طبیعی است. باید توجه داشت که یک سامانه گسلی مانند گسل انار که حدود ۱۰۰ کیلومتر طول دارد همزمان در همه بخش ها فعال نیست . در مقاطعی بخش هایی از طول گسل فعال هستند و در مقطعی دیگر در سکون و آرامش لرزه ای به سر می برند. آنچه در اواخر مهر در قسمت معروف به گدار کرمانشاه  در نزدیکی انار رخ داد یکی از شاخه های فرعی مرتبط با سامانه گسل انار بود. به یقین هر چه زمین لرزه های کوچک و متوسط بیشتری روی دهد با کاهش تنش منطقه احتمال رویداد زمین لرزه های بزرگ کمتر می شود.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد اینست که گفته می شود اخیرا زلزله ها زیاد شده واقعا اینگونه نیست چرا که اولا امکانات ثبت و پایش زمین لرزه ها در سطح کشور بیشتر شده  و از طرفی دیگر امکانات اطلاع رسانی نیز بیشتر شده و بر این اساس اینگونه برداشت می شود که زمین لرزه ها افزایش یافته اما واقعیت این نیست و زمین لرزه ها روند طبیعی خود را دارند و به تدریح یعد از رخ داد اولیه به سمت آرامش می روند .

انتهای پیام/