هنوز معلوم نیست طرح آشتی ملی اصلاح‌طلبان دقیقاً بنا است چه‌کسانی را با چه‌کسانی آشتی دهد؟ مردم را با حکومت؟ دولت را با مردم؟ مردم را با نظام؟ این گزارش به بررسی پشت‌پرده‌های این بازی جدید می‌پردازد.

به گزارش ” انارما”  «باید بگذاریم “همه” بیایند و در صحنه حضور داشته باشند.» رئیس دولت اصلاحات این‌ها را چند روز پیش در دفترش گفته و پیشنهاد کرده: «معتقدم الآن بهترین موقعیتی است که می‌توان فضای “آشتی ملی” را در کشور حکم‌فرما کرد.» موقعیتی که وی مدعی است از سربند روی کار آمدن ترامپ ایجاد شده و باید هرچه زودتر مثلاً فکری کرد. خاتمی پا را فراتر از این حرف‌ها گذاشته و گفته حتی کسانی که در حصر و زندان هستند هم باید آزاد شوند، چرا که «بی‌شک بیشتر از خیلی از کسانی که در جامعه، مدعی انقلابی‌گری هستند، دلشان به درد آمده است»! رئیس‌جمهور سابق البته توضیح نداد چه کسی و یا چه‌کسانی، چرا قهر کرده بودند که حالا باید آشتی کنند.

داستان چیست؟ فکر بِکر رئیس دولت اصلاحات چرا تا این اندازه در میان رسانه‌ها و شخصیت‌های اصلاح‌طلب سر و صدا کرد؟ موافقان و منتقدان ایده خاتمی چه می‌گویند؟

پشت‌پرده‌های ایده آشتی ملی چیست؟/ موافقان و مخالفان خاتمی در میان اصلاح‌طلبان چه می‌گویند؟

«قرار نیست توبه کنیم؛ می‌خواهیم آینده ایران را نجات دهیم!» تاج‌زاده این‌ها را به خبرنگار ایلنا گفته و اضافه کرده: «هنگامی که پیام «آشتی ملی» از سوی رئیس دولت اصلاحات مطرح شد، جوانان اصلاح‌طلب نگران شدند که مبادا  «آشتی ملی» به‌معنای دست کشیدن از هویت اصلاح‌طلبی باشد. اخیراً دیداری با آقای خاتمی داشتم؛ تاکید دوم آقای خاتمی این بود که ما به هیچ عنوان دست از هویت، ایده‌ها و عقاید خودمان برنمی‌داریم، کما اینکه انتظار نداریم اصولگراها هم از باورها و عقایدشان دست بکشند؛ بلکه لازم است برای حل مشکلات دست یاری به یکدیگر داده، و درمورد اختلاف‌ها نیز با ساز و کار قانونی به رقابت سالم بپردازند و درنهایت تسلیم نظر مردم باشند.»

معاون وزیر کشور در دولت اصلاحات، در حالی از احترام به آرای مردم می‌گوید که در انتخابات مجلس ششم به اتهام دستکاری و تقلب در نتایج، از سوی دادگاه محکوم شد. در انتخابات سال هشتاد و هشت هم، وی و دوستانش نه تنها حاضر نبودند تسلیم آرای مردم شوند، که ملک و مملکت را برای ماه‌ها به آتش کشیدند. جالب‌تر اما روایت او از پشتپرده‌های ایده خاتمی است. تاج‌زاده می‌گوید: «برخلاف تبلیغاتی که ازسوی برخی انجام می‌شود تا این‌گونه وانمود کنند که منظور آقای خاتمی از «آشتی ملی» صرفاً تفاهم دو جناح است؛ مقصود ایشان این است که همه کسانی که به قانون اساسی ملتزم هستند، بتوانند در فرآیند “مدیریت کشور” و در عرصه اجتماع و سیاست فعال شوند و امکان “خدمت‌گذاری” یابند.»

خدمت‌گزاری و مدیریت کشور! آشتی‌کنان خاتمی برای بازگشت دوباره به قدرت است؟

«کشتی سوراخ‌کُن نیستیم؛ عده‌ای که زور بیشتری دارند، در حال سوراخ کردن کشتی هستند. در چنین شرایطی ما چه راهی داریم؟ چه کاری باید انجام دهیم؟ نگاه کنیم تا کشتی سوراخ شود و همه غرق شویم؟» این‌ها را عبدالله رمضان‌زاده سخنگوی دولت اصلاحات به خبرنگار قانون گفته. او البته توضیح نداده دقیقاً چه کسانی یا چگونه به جان کشتی مملکت افتادند. رمضان‌زاده البته در همین گفت‌وگو مدعی شده نه می‌خواهد کسی را از قدرت برکنار کند، نه اینکه قدرت را تصاحب کند؛ کلاً همین‌طوری تنها نگران سوراخ شدن کشتی است!

«از حق خودمان می‌گذریم؛ کمک کنید آشتی ملی راه بیاندازیم!» این‌ها را عارف نماینده مردم تهران در دیدار با حسن خمینی گفته؛ معاون اول دولت اصلاحات از دیگر همکارانش عقب نماند و برای پشتیبانی از ایده‌های رئیس سابقش آستین بالا زد: «البته طرح «گفت‌وگوی ملی» را برای اولین بار در فراکسیون امید کلید زدیم. حتی کارگروهی هم به این منظور تشکیل شد. اما اکنون به صورت جدی موضوع گفت‌وگوی ملی، را در سطح ملی برای رسیدن به اهدافی که ترسیم کرده‌ایم دنبال می‌کنیم.»

دولت‌مردان دولت خاتمی در میان اصلاح‌طلبان بیشتر از همه، دلشان برای بازگشت به قدرت تنگ شده است. آشتی ملی بهانه است! یک سناریو که می‌تواند آنان را به صندلی‌هایشان بازگرداند. رئیس دولت اصلاحات البته قبلاً هم حاضر نبوده آنقدر در تقابل با مردم هزینه کند، که شانس بازگشت به قدرت را از دست بدهد. نمونه‌ی روشن آن هم انتخابات ۹۰ بود؛ درست دوسال بعد از فتنه‌ی هشتاد و هشت و وقتی که اصلاح‌طلبان بسیاری فاز تحریم انتخابات و قهر با صندوق‌های رأی برداشته بودند. خاتمی اما آن روزها ترجیح داد مخفیانه هم که شده در دماوند پای صندوق رأی رفته و در انتخابات مشارکت کند. مشارکتی که البته از جانب خیلی هوادارانش حتی خیانت به آرمان سبزها تلقی شد.

نسبت «آشتی ملی» با آشوب‌های هشتاد و هشت چیست؟

نقش آشکار و نهانی که اصلاح‌طلبان در به‌وجود آوردن آشوب‌های هشتادوهشت داشتند، مطلب مهمی است که باید تعیین تکلیف شود. آشتی ملی اما جادوی تازه‌ای است که آنان برای فرار از پاسخگویی پیدا کردند. عباس عبدی روزنامه‌نگار و فعال سیاسی اصلاحطلب با اشاره به همین موضوع به تلویزیون دولتی انگلیس گفته: «بخش عمده‌ی بدنه‌ی اصلاح‌طلبی آن‌طور که مشخص است هنوز از هشتاد و هشت عبور نکردند. تا وقتی از آن عبور نکنید؛ نمی‌توانید به دنبال آشتی ملی باشید. آنها اما حاضر نیستند به هیچ وجه یک بازنگری انتقادی را نسبت به هشتاد و هشت انجام دهند.»

وی همچنین درباره طرح موضوع «آشتی ملی» از جانب رئیس دولت اصلاحات، گفت: «اصلاح‌طلبی به معنای عام بدون داشتن رابطه‌ی مسالمت‌آمیز با دولت و حکومت، امکان‌پذیر نیست. و الّا اگر در حکومت نباشی یا در تقابل با آن تعریف شوی، دیگر اصلاح‌طلبی معنا نخواهد داشت. آقای خاتمی از قدیم هم سخت به دنبال ایده آشتی ملی بوده؛ ولی فکر می‌کنم از طرح یک ایده تا عملیاتی و اجرایی کردن آن راه بسیاری است. اگر قرار باشد رهبری اصلاحات ایده‌ای را طرح کند، اما در میان بدنه مقبول نباشد یا تفاسیر دیگری از آن شود، همین وضعیتی خواهد شد که تا الآن بوده.»

روحانی برای تحقق آشتی‌بازی خاتمی چه خواهد کرد؟

 «با پیروی از مقام معظم رهبری در پی اجماع، آشتی و انسجام ملی هستیم» رئیس‌جمهور روز گذشته ضمن بیان این سخنان در اجتماع جشن انقلاب، اضافه کرد: «آرمان‌های انقلاب اسلامی زنده خواهد ماند اما انقلابی‌گری با تنگ‌اندیشی و خودمداری سازگار نیست. ما در ماه‌های آینده قدرت خودمان را مثل امروز در پای صندوق آرا در برابر بدخواهان، قدرت‌ها و استکبار جهانی نشان خواهیم داد و زبان گویای ملت ایران صندوق رای خواهد بود» سخنانی که رادیو زمانه با ذوق‌زدگی آنها را تأیید ایده‌های خاتمی دانست.

اینکه خاتمی و دوستانش برای تحقق ایده‌هایشان روی کمک دولت حساب باز کرده‌اند، مطلب پیچیده‌ای نیست. بهرحال روحانی رئیس‌جمهور مستقر در قدرت و رئیس شورای عالی امنیت ملی است و می‌تواند برای بازگشت رئیس دولت اصلاحات یا حتی موسوی و کروبی به بازی‌های سیاسی اقدامات مؤثری انجام دهد. هرچند به نظر نمی‌رسد شخص آقای رئیس‌جمهور تمایل چندانی برای مشارکت در آشتی‌بازی داشته باشد. روشن است؛ چرا باید داشته باشد؟ به دنبال رقیب‌تراشی است؟ روحانی اگر می‌خواست خیلی زودتر از این‌ها می‌توانست ترتیبات مؤثری را به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی برای تسهیل اوضاع حضرات انجام دهد؛ نداد، چون دنبال دردسر نیست. چون به اندازه‌ی کافی رقیب و منتقد دارد. چون فکر می‌کند قهرمان است، پس نمی‌خواهد به این سادگی قهرمانان دیگری بتراشد.

آیت الله آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه هم در حاشیه راهپیمایی روزگذشته گفته آشتی ملی زمانی معنی می‌دهد که در اصول انقلاب، اختلاف نظر داشته باشیم؛ که نداریم.

چه کسی قهر بود؟/ مردم چه می‌گویند؟

هنوز معلوم نیست طرح آشتی ملی اصلاح‌طلبان دقیقاً بنا است چه کسانی را به چه کسانی آشتی دهد؟ مردم را با حکومت؟ دولت را با مردم؟ مردم را با نظام؟ کدام ملت قهر کرده که حالا خاتمی می‌خواهد برای آشتی‌ دادنش آستین بالا بزند؟! حضور حماسه‌وار در سه انتخابات پیاپی بعد از سال هشتاد و هشت نشان داد، مردم کمترین اعتنایی به ناز و اداهای اصلاح‌طلبان ندارند. رئیس دولت اصلاحات هم خوب می‌دانست؛ برای همین همان سال ۹۰ برای شرکت در انتخابات مخفیانه عازم دماوند شد. حضور میلیون میلیونی خلق الله در راهپیمایی روزگذشته هم نشان داد ملت حتی بعد از گذشت چند دهه گرم و استوار پای حفاظت از انقلابشان ایستادند.