اینجا حمام آخر است: گفتگویی همراه با بوی کافور و طعم مرگ/ پای صحبت یک غسال

 به گزارش انارما،همیشه در جمع های خودمانی حتی از بردن نام مرده شور هم اکراه داشته و سعی می کنیم که در این خصوص حرف نزنیم. شاید این روشی برای فراموش نمودن آن چیزی بوده که وظیفه مان بوده و نتوانسته ایم انجام دهیم. شاید برای فراموشی آنچه می باشد که گریزی از آن نبوده و حتما روزی به سراغمان خواهد آمد.

اینجا نه از شامپوهای خارجی با مارک‌های مختلف خبری هست، نه از عطرهای گرانقیمت. برای آنها فرق نمی‌کند فقیر هستی یا غنی، پیر هستی یا جوان. همه را روی یک سنگ می‌گذارند و تبعیضی هم برای کسی قائل نمی‌شوند. آب را بر روی تن مرده باز می‌کنند تا آخرین وداعش باشد. مهیای سفرش می‌کنند، قطره‌های آب به چشمانشان می‌پاشد اما خم به ابرو نمی‌آورند. اینجا اجساد بی‌روحند و زندگی یعنی تنی سرد بر سنگ شیب دار غسالخانه.

برای آشنایی با غسال ها و شغل آنها خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی  دقیانوس با یکی از غساله های شاغل در غسالخانه بهشت زهرای جیرفت گپ و گفتی دوستانه و صمیمی انجام داده که ما حصل آن بدین شرح است:

ابتدا خودتان را معرفی کنید و بفرمائید چند سال سن دارید؟

به نام خدا – من پروین مارزی متولد سال ۱۳۴۷ و ساکن روستای دلفارد شهرستان جیرفت هستم دارای ۴ فرزند ۲ پسر و ۲ دختر هستم که ۳ تا از فرزندانم ازدواج کرده اند و یک پسر در حال تحصیل دارم .
گفتید که ساکن روستای دلفارد هستید هر روز این مسیر را به جیرفت طی می کنید؟
بله بنده هر روز صبح فاصله حدود ۳۵-۴۰ کیلومتری جیرفت به دلفارد را برای رسیدن به محل کارم طی می کنم.
شیفت کاریتان چه زمانی است؟ قبل از این یک خانم غساله دیگری به نام خانم رنجبر در اینجا کار می کرد و با هم تقسیم کار کرده بودیم ولی این خانم یکسالی است که فوت کرده و الان یک خانم بصورت کمکی در مواقعی که من حضور نداشته باشم کار می کند و ساعت کاری از ساعت ۷ تا ۳بعد از ظهر است ولی اگر مورد خاصی باشد بعد از این ساعت هم سر کار می مانم .
برخورد خانواده بخصوص فرزندان ، دامادها ، عروس و سایر اعضای فامیل با شغل شما چطور است ؟ همسرم فرزندان و همسر و بقیه اعضای خانواده ام از شغلم راضی اند سایر فامیل هم با شغل مشکلی ندارند جو روستا خیلی صمیمی است و ما راحتیم و اقوام و آشناها همیشه می‌گن حلال‌ترین نونی که می‌خوایم بخوریم میاییم خونه شما.
چه شد که کار در غسالخانه را انتخاب کردید؟من سالها قبل در کنار بهشت زهرا مغازه داشتم و در آنجا مشغول به کار بودم تا اینکه مدیریت سابق غسالخانه (آقای احمد رفیعی) یک روز به من گفت دوست داری غسال شوی و من قبول کردم و نامه معرفی من برای امتحان نحوه صحیح غسل را به دفتر امام جمعه وقت (حاج آقا تارم) دادند و حاج آقا از من امتحان گرفت قبول شدم و در دوره دوم نیز خدمت امام جمعه کنونی شهر (حاج آقا عسکری) امتحان دادم و قبول شدم.
سوالات امتحان در مورد چه بود؟در مورد نحوه غسل و تیمم میت وچگونه کفن را ببندیم غسل اول چییست و چگونگی غسل خالص دادن میت و غسل سدر، کافور و غسل آب خالص
روز اول شروع بکار ، میت شستید یا پس از چند روز این کار را انجام دادید؟ بله روز اولی که آمدم میت شستم .

نمی ترسیدید؟ بله قبلا کفن و جنازه می دیدم می ترسیدم و وقتی مغازه ما کنار بهشت زهرا بود به اینجا می امدم و میدیدم که غسالها چکار می کنند ولی وقتی خودم وارد غسالخانه شدم دیگر ترسی نداشتم و کم کم برایم عادی شد.
یادتان هست اولین مرده ای که شستید چه کسی بود و دلیل فوتش چه بود؟ بله یادم است اولین جنازه ای که غسل دادم یک خانم حدودا پنجاه ساله افغانی بود که بدلیل بیماری فوت کرده بود.

مراحل شستشو  میت را برایمان توضیح می دهید؟ اول لباس های میت را از تنش خارج می کنم، قسمت هایی از بدنش را می پوشانم، سه، چهار بار با پارچ بزرگی روی بدنش آب گرم می ریزم، توی یک پارچ دیگر لیف و صابون وجود دارد، بدن میت را با آن ها می شویم، بعد سه بار غسل می دهم، یک بار با آب سدر، بار دوم با آب کافور و سپس با آب خالص که به کر وصل باشد و در نهایت هم کفن می کنم.

به خاطر دارید تا کنون چه تعداد مرده را غسل داده اید؟ نه به صورت کلی یادم نیست ولی بیشترین آن مربوط به سال ۸۲ زلزله بم است که من و همکارانم حدود ۴۳۰ نفر خانم را در بهشت زهرای جیرفت و روستاهای اطراف غسل و کفن دادیم که تعداد زیادی از آنها را من غسل دادم .

غسالی شغل مقدسی است 
از کارتان راضی هستید و اگر شغلی با درآمدی بالاتر از اینجا پیدا کنید حاضرید این شغل را ترک کنید؟شغل غسالی برای من واقعا مقدس است و صد در صد از کارم راضی ام و آن را با هیچ شغلی عوض نمی کنم حتی اگر درآمدی بالاتر و آسانتر از اینجا داشته باشد چون کار خیری است و ثواب اخروی دارد و کاری است که همه از پس آن بر نمی آیند.
چند نفر در این غسالخانه کار می کنند؟ غسالخانه توسط پیمانکار از شهرداری جیرفت اجاره شده و آقای شاهرخی رئیس دفتر و یک غسال مرد و یک غسال زن و ۴ راننده آمبولانس داریم و دو نفر هم هستند که بعضی وقتها در شستشوی جسدها به ما کمک می کنند.

برخورد مردم وقتی می فهمند شغل شما چیست چگونه است؟ به ادب و سطح فرهنگ مردم بستگی دارد و به نظر من کسانی که واقعا ایمان و به قیامت اعتقاد دارند و ایمانشان ضعیف نیست به هیچ وجه حرفهایی مانند مرده شور و… نمی زنند و کناره گیری نمی کنند و حتی بارها من را تشویق کرده اند که کار پر ثواب و مقدسی داری .
برخورد بدی هم در طول کار با شما صورت گرفته یا خیر؟ بله موارد ی پیش آمده که هنگام شستشو اجساد بعضی افراد بر اثر فشار روحی یا داغی که به آنها وارد شده با ما دعوا کرده و خود را تخلیه می کنند و ما هم شرایط آنها را درک می کنیم ولی خواهشی که از مردم داریم اینکه مرگ حق است و روزی سراغ همه ما می آید و گذرمان به این مکان می افتد پس بهتر است آرامش خود را حفظ کنند چون ما هم فشار روحی و ناراحتی اعصاب داریم با این همه هجوم کارها در غمهای آنها شریکیم و فوت عزیزانشان تقصیر ما نیست ما خدمت گذار آنهائیم آنها هم احترام متقابل ما را داشته باشند.
تا حالا پیش آمده کسی از نزدیکان خود را غسل دهید؟ از نزدیکانم فقط مادربزرگم که فوت نمود را غسل و کفن دادم ولی خدا را شکر مورد دیگری پیش نیامده.

از همکارانتان چطور ، کسی را شما غسل داده اید؟از همکاران فقط خانم رنجبر سال گذشته فوت کرد که دخترش آن را غسل داد و من با او همکاری کردم .

این کار برایتان عادی شده است؟ تقریبا بله آدم‌ها با هم فرق می‌کنند. آدم تکراری نیاورده‌اند. صبح که به سر کار می‌آیم، با خودم می‌گویم شاید این مرده یکی از اولیای خدا باشد. باید به نحو احسن به آن احترام بگذارم، شست‌وشو دهم و برایش دعا بخوانم چون برای بار آخر شسته می‌شود. یک بار به دنیا آمده و یک بار هم از دنیا می‌رود.

مرگ اعدامی سخت است

به نظر شما کدام مرگ از همه سخت تر است؟ به نظر من مرگ حق است ولی همین جوان هایی که خلاف می کنند و اعدام می شوند وقتی می شنوم واقعا از ته دل غمگین و ناراحت می شوم و حسرت می خورم که چرا با ندانم کاری خود را به مرگ نزدیک کردند و مرگ اعدامی سخت است.

شستن کدام اجساد برایتان سخت است؟راستش شستن اجساد ناقص و یا سوخته برای من سخت است مواردی هم بوده که بدن مثل گوشت چرخ کرده است و در این موارد آنها را تیمم می دهیم ولی در روحیه‌ام تاثیر بدی دارد. وقتی جنازه جوانی زیر دستم می‌آید تا غسلش می‌دهم، دلم خیلی می‌سوزد و اشکم در می‌آید.
بیشترین جنازه ای که اینجا آورده می شود به چه دلیلی فوت کرده اند؟ بر اثر بیماری و سن بالا ، بیماری سرطان ولی در قسمت آقایان جنازه های تصادفی بیشتر است.
بر اثر مصرف مواد مخدر جنازه اینجا می آورند؟ خیلی کم و به ندرت
کدام مورد مرگ برای شما عادی شده در اینجا؟ جنازه های تصادفی که معمولا هر روز یک مورد داریم.

بعضی زنده ها از مرده ها ترسناک ترند
به نظر شما مرده ها ترسناکتر هستند یا زنده ها؟ به نظر من مرده که کاری از آن بر نمی آید و روح از بدنش جدا شده و ترسی ندارد ولی باید از بعضی زنده ها واقعا ترسید بعضی انسان ها تا زنده اند کارهایی می کنند که جان همه را تهدید می کند.
تا حالا موردی پیش آمده که شب در غسالخانه باشید؟ بله چند باری پیش آمده که با همکارم میتی را غسل دادیم و پس از آن به منزلمان رفتیم.
چند سوال متفاوت تر بپرسیم ، به نظر شما زیباترین گل چه گلی است؟ گل نرگس
کدام غذا را بیشتر دوست دارید؟ من چون در روستا زندگی می کنم ماست ، کشک و دوغ محلی دست رنج خودمان را به همه چیز ترجیح میدهم ولی چلو مرغ هم دوست دارم.

شما چه تعریفی از مرگ دارید؟مرگ میراثی است که خداوند به بنده هاش داده و همه روزی به آن می رسیم و ما چند روزی در این دنیا میهمانیم و بعد باید حمام آخرمان را در اینجا انجام داده و دنیا را ترک کنیم.
چه آرزویی دارید؟ آرزو دارم خدا من را پاک از دنیا ببرد و هیچ دینی گردنم نباشد و از گناه پاک باشم و در این غسالخانه که کار می کنم به طور صحیح و کامل آنها را غسل دهم این خیلی برایم مهم است که زیر دین کسی نباشم.
شما در کارتان بازنشستگی دارید؟ پیمانکار ما خصوصی است و دولتی نیستیم ولی من تا وقتی که توان داشته باشم به کارم ادامه می دهم.

بیمه نیستم

بیمه هستید؟ خیر چون هر بار پیمانکامان عوض می شود و کس ثابتی نیست که این کار انجام شود.
شغل شما جز مشاغل سخت و زیان آور حساب می شود؟ بله من بعضی وقت ها با مرگ جوان روبرو می شوم و جوش می زنم و ناراحت می شوم که فشار روحی زیادی دارد و تحت نظر پزشک هستم.
حقوق و مزایای شما در ماه چقدر است؟ تقریبا آقای شاهرخی (پیمانکار بخش خصوصی) ماهانه ۵۵۰ هزار تومان به ما حقوق می دهد و بعضی از کسانی هم که اینجا میت می آورند مبلغی به عنوان هدیه می دهند.

جه صحبتی با مسئولین شهرستان داری؟ من درخواست دارم در حد توانشان به حال مردم رسیدگی کنند و از شهردار عزیزمان مهندس مختاری واقعا تشکر می کنم و می بینم چقدر کار می کند و اکثر مردم راضی هستند چون شهر را آباد کرده و جوابگوی مردم است.
چه در دلی دارید؟ صحبتی ندارم فقط در دلفارد باغ داریم که چند سالی است گرفتار خشکسالی شده اند که با امید و توکل به خدا آنها هم درست می شوند.

چه صحنه هایی از این محل در خاطرت ماندگار شده؟یکی از مواردی که در ذهنم مانده پسری بود که تا آخرین لحظه در سردخانه هم ،کف پای مادرش را می بوسید و ضجه می زد انگار می خواست به مادرش بفهماند زحمات او را نتوانسته جبران کند و یا اصرار پدری برای اینکه دختر ۸ ساله اش برای دیدن مادرش بیاید.
شیرین ترین و تلخترین خاطره ای از دوران کاریتان دارید را بیان کنید؟ در بهشت زهرا و آن هم غسالخانه خاطره شیرینی برای آدم نمی ماند ولی خاطره تلخ زیاد است ولی دو مورد بیشتر اذیت شدم یکی مربوط می شود به یکی دو سال قبل یک عروس و داماد وفیلمبردار خانمی که همراه آن بود در جاده جیرفت عنبرآباد تصادف وحشتناکی کرده بودند و داماد جان سالم به در برد ولی عروس که دختر شهید هم بود و فیلمبردار همراه آنها فوت کردند و آنها را برای غسل به اینجا آوردن که بدنها خیلی ضربه دیده بودند و برای من خیلی سخت گذشت تا آنها را غسل و کفن دادم و مورد بعد مربوط می شود به زلزله سال ۸۲ بم که آن موقع هم جنازه روی جنازه بود که اینجا می آوردند و خیلی برای من تلخ بود.
صحبت آخر شما؟ از شما برای انجام این مصاحبه تشکر می کنم و مردم را با شغل ما آشنا کردید چون بعضی ها از اسم غسالخانه و غسال بدشان می آید و ترس دارند و این باعث می شود ترسشان بریزد و در آخر هم امیدوارم مشتری نداشته باشیم و همه مردم سالهای سال زندگی کنند.

مصاحبه من نیز با این خانم غساله تمام شد و اطلاعات زیادی در مورد این کار دریافت کردم ، با او خداحافظی کرده و فکر های مختلفی ذهنم را پر کرده بود اینکه همه ما باید روزی برویم و فرقی ندارد که فقیر باشیم یا ثروتمند ،سنگ قبرمان گران قیمت باشد و یا ارزان تاج گل های زیادی برایمان آورده باشند یا نه و.. تنها اعمالمان برایمان می ماند و چه خوش گفت بابا طاهر این شاعر پرآوازه ایرانی

به قبرستان سفر کردم کم وبیش

بدیدم حال دولتمند و درویش

نه درویشی در آنجا بی کفن ماند

نه ثروتمند بَرَد از یک کفن بیش

منبع:دقیانوس